Yayınlanmış 30.09.2023
Anahtar Kelimeler
- Multinational Companies,
- Globalization,
- Outsourcing,
- Supplier Company,
- Free Trade
- Çok Uluslu Şirketler,
- Küreselleşme,
- Dış Kaynak Kullanımı (Outsourcing),
- Tedarikçi Firma,
- Serbest Ticaret
Nasıl Atıf Yapılır
Telif Hakkı (c) 2025 Hasan Göktaş (Yazar)
Bu çalışma Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License ile lisanslanmıştır.
Nasıl Atıf Yapılır
Öz
Çok uluslu şirketler, uluslararası konjonktürde üretim, ticaret ve de finansal akımların serbestleşme sürecinin asıl aktörleridir. Çok uluslu şirketler örgütsel yapıları itibari ile birçok ülkeden gayri safi yurt içi hasılaları ve de yıllık ticaret hacimleri daha fazla olan, bunun için hükümetleri, uluslararası kuruluşları etkileyebilme kapasitelerine sahip büyük ölçekli kuruluşlardır. Çok uluslu şirketlerin uluslararası piyasalarda monopolcü veya oligopolcü konumda bulunmaları güçlerini artırmaktadır. Bu güçlerini piyasaların fiyat ve kar oranlarını yükselterek, türev işletmeler ile anlaşmalar yapıp yeni işletmelerin piyasalara girişlerini engelleyerek rekabeti sınırlandırabilmektedirler. Çok uluslu şirketlerin küreselleşme süreciyle birlikte hegemonyaları iyice belirginleşmiş sürdürülebilirlik açısından mevcut konumlarını koruyup devam ettirebilmeleri ön plana çıkmıştır. Özellikle bilgi işlem teknolojilerindeki hızlı değişim ve dönüşümler işletmelerdeki modern yönetim yaklaşımlarından daha çok faydalanmayı gerekli kılmıştır. Çok uluslu şirketlerin faaliyette bulundukları ülkelerde varlıklarını sorunsuz ve güçlü bir şekilde sürdürebilmelerinde dış kaynak kullanımı (outsourcing) uygulamasına başvurdukları görülmektedir. Dış kaynak kullanımı (outsourcing) çok uluslu şirketlerde temel-öz faaliyetleri dışındaki işleri başka firmalara yaptırarak ürün ve hizmet üretiminde emek ve zamandan tasarruf etmeyi sağlamaktadır.
Referanslar
- Acar, Ü. (2020). Küresel politikaların belirlenmesinde çok uluslu şirketlerin rolü ve önemi. TESAM Akademi Dergisi, 7(2), 465-489.
- Balta, E. (2021). Küresel siyasete giriş uluslararası ilişkilerde kavramlar, teoriler, süreçler.
- (Dördüncü Baskı). İstanbul: İletişim
- Yayınları.
- Bolat, T. & Seymen, O.A. (2005). Küreselleşme ve çok uluslu işletmecilik. (Birinci Baskı). İstanbul: Nobel Yayınları.
- Çam, E. (2011). Çok uluslu şirketler ve gelişen ülkeler. İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Mecmuası, 45(1), 93-120.
- Esmer, Y. & Alan, M.A. (2019). Endüstri 4.0 perspektifinde inovasyon. Avrasya
- Uluslararası Araştırmalar Dergisi, 7(18),
- 465-478.
- Fırat, M. (2009). Küreselleşme ve devletin değişen rolü. Anadolu Bil Meslek Yüksekokulu Dergisi, (14), 49-60.
- Gilpin, R. (2020). Uluslararası ilişkilerin ekonomi politiği. (Altıncı Baskı). Çeviren: Murat
- Duran. Ankara: Kripto Yayınları.
- Güçlü, A. (2013). Dış kaynak kullanımı (outsourcing) ve vergilendirilmesi. (Birinci Baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
- Güllü, İ. (2022). Küresel riskler ve fırsatlar bağlamında çok uluslu şirketler üzerine bir analiz. Erciyes Akademi, 36(4), 2105-2118.
- Kamacı, A. (2018). Küreselleşme sürecinde çok uluslu şirketlerin ekonomik açıdan değerlendirilmesi. Yönetim Ekonomi Edebiyat İslami ve Politik Bilimler Dergisi, 3(2), 81-92.
- Kaymakçı, O. (2013). Küresel ekonomide çok uluslu şirketler ve Türkiye’deki yansımaları. Manisa Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 11(1), 224-249.
- Keskin, H.(2008). Endüstriyel kalkınma, küreselleşme ve çok uluslu şirketler: gelişmekte olan ülkeler için yeni gerçeklikler. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 13(2), 415-443.
- Kızılırmak, B. (2019). Uluslararası şirketlerde dış kaynak kullanımı ve lojistik anlayış; Sivas özelinde bir uygulama. Cumhuriyet Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 20(1), 447-461.
- Köse, H. Ö. (1992). Çok uluslu şirketler ve dünya ekonomisi. Sayıştay Dergisi, (10), 48-50.
- Pelit, E. (2007). İşletmelerde dış kaynak kullanımı ve etkinliği: otel işletmeleri açısından kavramsal bir inceleme. Verimlilik Dergisi, (3), 25-40.
- Masca, M. (2000). Üretimin uluslararasılaşması ve çok uluslu şirketler. Afyon Kocatepe
- Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 2(1), 127-140.
- Newton, K. & Van Deth, J.W. (2014). Karşılaştırmalı siyasetin temelleri. (İkinci Baskı). Çeviren: Esin Saraçoğlu. Ankara: Phoenix Yayınevi.
- Oran, İ.B. (2020). Çok uluslu şirketler, stratejileri ve küreselleşmedeki rolleri. Journal of Life Economics, 7(1), 1-16.
- Över Özçelik, T. & Eryılmaz, S.A. (2019). Traktör imalatında çok kriterli karar verme
- yöntemleri ile tedarikçi seçimi. Avrupa
- Bilim ve Teknoloji Dergisi, Özel Sayı 2019, 498-512.
- Şen, C. (2019). Çok uluslu şirketlerde kurumsal kuramın öngördüğü meşruiyet kazanma ve eş biçimlilik çabalarına koşul bağımlılık kuramı açısından bir bakış. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 11(29), 293-315.
- Uzun, C. (2020). Turizm işletmelerinde inovasyon stratejileri. Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Turizm Fakültesi Dergisi, 23(2), 271-294.
- Yanmaz Arpacı, Ö. (2019). İşletmelerde dış kaynak kullanımı ve inovasyon ilişkisi.
- (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Denizli.